Zapora na jeziorze bystrzyckim to jedna z największych tego typu budowli w polskich Sudetach, która powstała w latach 1982-1997. Zbiornik zapory ma pojemność 35 mln metrów sześciennych wody i zalane zostały pod nim trzy wsie wraz z cmentarzami oraz starym kościołem. Zapora dostarcza wodę pitną dla dużej części Dolnego Śląska i chroni tereny pod nią położone przed powodziami. Miejsce to przyciąga wielu turystów chcących zobaczyć tą imponującą budowlę techniczną oraz podziwiać malownicze widoki z niej rozpościerające się.
Kluczowe wnioski:- Zapora na Jeziorze Bystrzyckim ma kluczowe znaczenie dla zaopatrzenia w wodę części Dolnego Śląska.
- Pod wodą zatopione zostały całe wsie, co wpłynęło na krajobraz tego regionu.
- Obiekt jest atrakcją turystyczną i ważnym punktem widokowym Sudetów.
- Budowa zapory trwała 15 lat od 1982 do 1997 roku.
- Zbiornik ma ogromną pojemność 35 milionów metrów sześciennych wody.
Historia budowy zapory na Jeziorze BystrzyckimJeziorze Bystrzyckim
Budowa zapory na Jeziorze Bystrzyckim rozpoczęła się w 1982 roku. Była to ogromna inwestycja, która miała na celu stworzenie zbiornika retencyjnego i elektrowni szczytowo-pompowej. Miejsce na zaporę wybrano nieprzypadkowo - dolina rzeki Bystrzycy Dusznickiej okazała się idealna pod kątem ukształtowania terenu.
Prace budowlane były prowadzone etapami. Najpierw w latach 1982-1985 wybudowano zaporę czołową. Następnie w latach 1986-1990 powstała zapora boczna. Kolejne lata (1991-1993) poświęcono na zagospodarowanie zbiornika i samej zapory. Ostatnim etapem było uruchomienie elektrowni szczytowo-pompowej w latach 1994-1997.
W momencie oddania do użytku, zapora na Jeziorze Bystrzyckim była największą tego typu budowlą w polskich Sudetach. Jej budowa pochłonęła ogromne środki, ale inwestycja okazała się konieczna i strategicznie ważna z punktu widzenia gospodarki wodnej regionu.
Koszty i wykonawcy budowy zapory
Koszt budowy zapory Bystrzyckiej oszacowano na ponad 300 mln ówczesnych złotych. Była to zdecydowanie najdroższa tego typu inwestycja zrealizowana do tamtej pory w polskich Sudetach.
Prace projektowe wykonało Biuro Studiów i Projektów Energetycznych "Energoprojekt" z Poznania. Natomiast wykonawcą było konsorcjum Poltegor-projekt oraz Hydrobudowa Polska.
Parametry techniczne zapory na jeziorzezapory na jeziorze
Zapora na Jeziorze Bystrzyckim ma 75 metrów wysokości oraz 460 metrów długości. Jest to konstrukcja betonowa w kształcie łuku z przelewem powierzchniowym pośrodku.
Całkowita pojemność zbiornika wynosi 35 mln metrów sześciennych, z czego tylko 2,6 mln m3 to pojemność użytkowa wykorzystywana między innymi do celów energetycznych. Maksymalny poziom piętrzenia sięga 670 metrów nad poziomem morza.
Zapora posiada dwie turbiny o mocy czynnej 2 x 30 MW, które napędzają generator. W ten sposób, oprócz funkcji retencyjnej, pełni także rolę elektrowni szczytowo-pompowej.
| Wysokość zapory | 75 m |
| Długość | 460 m |
| Pojemność zbiornika | 35 mln m3 |
| Moc elektrowni | 2 x 30 MW |
Tak ogromna zapora o imponujących parametrach technicznych robi naprawdę duże wrażenie. Stanowi ona dominantę krajobrazową całej okolicy i z pewnością zasługuje na miano jednej z najciekawszych atrakcji turystycznych polskich Sudetów.
Czytaj więcej: Odkryj Lewy Dopływ Padu: Tajemnicze Uroki i Ciekawostki Historii
Ciekawostki o zalanych wioskach pod wodą
Najciekawszą i zarazem najsmutniejszą historią związaną z budową zapory na Jeziorze Bystrzyckim jest zalanie trzech wiosek - Mostowic, Bystrzycy Górnej i Międzygórza. Łącznie pod wodą znalazły się 224 gospodarstwa wraz ze znajdującymi się na ich terenie zabudowaniami.
Wiele osób protestowało przeciwko budowie zapory, która wiązała się z przymusowymi wysiedleniami z rodzinnych domów.
Co ciekawe, część mieszkańców tych miejscowości nigdy tak naprawdę nie pogodziła się z utratą swoich domów i gospodarstw. Do dziś, mimo upływu wielu lat, wracają oni w te okolice, by spotkać się ze swoimi dawnym sąsiadami i wspominać utracone wsie.
Oprócz zniszczenia zabudowań, pod wodą znalazł się również stary kościół z XVII wieku, a także kilka cmentarzy ze starymi nagrobkami. Dla wielu mieszkańców była to niepowetowana strata związana z utratą grobów swoich przodków.
Można powiedzieć, że zapora na Jeziorze Bystrzyckim przyniosła ze sobą zarówno korzyści, jak i pewne koszty społeczne. Była z pewnością przełomową inwestycją dla całego regionu, ale jej budowa na zawsze odmieniła charakter tych terenów i wiązała się z wieloma dramatami ludzkimi.
Wpływ zapory na gospodarkę wodną regionuzapory na gospodarkę wodną regionu
Zapora na Jeziorze Bystrzyckim pełni bardzo ważną funkcję w gospodarce wodnej północno-zachodniej części województwa dolnośląskiego. Po pierwsze zabezpiecza przed powodzią tereny położone poniżej, a zwłaszcza tak duże ośrodki miejskie jak Duszniki Zdrój czy Kłodzko.
Po drugie dostarcza wody dla celów komunalnych. Ze zbiornika pobierana jest woda pitna wykorzystywana potem przez okoliczne miejscowości. Rocznie pobiera się stąd około 21 mln m3 wody.
Po trzecie, z powodu dużych dobowych wahań poziomu wody, zbiornik może pracować jako elektrownia szczytowo-pompowa. Wytwarza w ten sposób cenną energię elektryczną w tzw. godzinach szczytu zapotrzebowania.
Podsumowując, bez zapory bystrzyckiej region mógłby mieć poważne problemy z zaopatrzeniem w wodę pitną, a także byłby zdecydowanie bardziej bezbronny w obliczu zagrożeń powodziowych. Zapora zabezpiecza więc podstawowe potrzeby tysięcy ludzi na co dzień.
Atrakcje turystyczne w okolicy zbiornika Bystrzyckiegozbiornika Bystrzyckiego
Zbiornik Bystrzycki, który powstał dzięki zaporze na Jeziorze Bystrzyckim, stał się z czasem popularnym miejscem wypoczynku i rekreacji. Brzegi zalewu są dobrze zagospodarowane turystycznie. Można tu skorzystać z kąpielisk, pól namiotowych, wypożyczyć sprzęt wodny albo wędkować.
Dodatkową atrakcją jest sama zapora. Można ją zwiedzać od środka, podziwiając turbiny oraz mechanizmy. Ponadto na zaporze znajduje się punkt widokowy, z którego rozciąga się malowniczy widok na całą okolicę.
- Kąpieliska i plaże nad Jeziorem Bystrzyckim
- Widok z punktu widokowego na zaporze
- Spływy kajakowe po zalewie
- Możliwość zwiedzania wnętrza zapory
- Bogata infrastruktura turystyczna wokół zbiornika
Okolice Jeziora Bystrzyckiego to także wyjątkowo malowniczy teren, który zachęca do wycieczek pieszych i rowerowych. Można podziwiać wapienne skałki, przepiękne widoki na panoramę Sudetów lub odwiedzać uzdrowiska na trasie.
Zagrożenia dla zapory i planowane remonty
Choć zapora na Jeziorze Bystrzyckim została zaprojektowana i wykonana bardzo solidnie, to jak każda tego typu budowla wymaga stałego monitoringu i prac remontowo-konserwacyjnych. Największym zagrożeniem są oczywiście powodzie i podmywanie konstrukcji przez wody wezbraniowe.
Dlatego też zaplanowano już prace, które w najbliższych latach dodatkowo wzmocnią bezpieczeństwo całego obiektu. Będą polegały między innymi na wymianie hydroizolacji, usprawnieniu systemów pomiarowych i alarmowych czy poprawie zabezpieczeń przeciwpowodziowych.
Regularne remonty po tak długim okresie użytkowania są więc koniecznością. Pozwolą utrzymać zaporę bystrzycką w dobrym stanie technicznym i zapewnią jej bezpieczną eksploatację przez kolejne dekady. To niezwykle istotne z uwagi na strategiczne znaczenie całego obiektu dla regionu.
Podsumowanie
Budowa zapory na Jeziorze Bystrzyckim była niezwykle ważną inwestycją dla regionu. Choć wiązała się z wysiedleniami całych wiosek spod wody, to jednak w perspektywie długofalowej przyniosła istotne korzyści. Dzięki zaporze i powstałemu zbiornikowi zabezpieczono zaopatrzenie w wodę pitną dla dużej części Dolnego Śląska. Ponadto ochroniono tereny przed zalaniem w przypadku powodzi.
Zapora bystrzycka ma imponujące parametry - 75 metrów wysokości i 460 metrów długości. Posiada dwie turbiny, dzięki czemu pełni również funkcję elektrowni szczytowo-pompowej. Cały obiekt wraz ze zbiornikiem stanowi popularną atrakcję turystyczną. Można zwiedzać zapory od środka lub podziwiać rozległą panoramę Sudetów z punktu widokowego na jej szczycie.
Okolice Jeziora Bystrzyckiego zachęcają do aktywnego wypoczynku - spacerów, wycieczek rowerowych czy rekreacji wodnej. Powstała rozbudowana infrastruktura z licznymi ośrodkami wczasowymi, pole namiotowe i kąpieliska.
Choć od budowy zapory minęło już ponad 20 lat, to obiekt ten wciąż odgrywa strategiczną rolę i będzie eksploatowany przez kolejne dziesięciolecia. Już zaplanowano jego modernizację i dodatkowe zabezpieczenia przeciwpowodziowe, dzięki czemu ten imponujący zabytek hydrotechniki pozostanie wizytówką regionu.
